Daar sta je dan

Een aantal weken gelden kwam ik op mijn werk en vertelde een van collega dat het broertje van een andere collega overleden was en dat die zaterdags begraven zou worden. Dat is natuurlijk heel erg zielig, vooral als je weet dat het jongetje nog maar 7 jaar oud was, en zonder aanleiding plotseling overleden is, maar het is hier ook de keiharde werkelijkheid. Het is hier heel normaal om broers en zussen op jonge leeftijd te verliezen, en dan spreek ik voornamelijk over de zwarte bevolking. Onder de witte bevolking valt de kinder sterfte en de sterfte over het algemeen mee als je het vergelijkt met de zwarte bevolking.

Maar om terug te komen op mijn collega, er werd me met weinig woorden duidelijk gemaakt dat het eigenlijk wel verwacht werd van mij dat ik naar de begrafenis zou gaan. Ach ja ik ben dan ook de beroerdste niet en was wel bereid te gaan. Daar had ik eigenlijk meteen spijt van toen ze me doodleuk vertelde dat het ’s ochtends om zes uur zou beginnen …… ja ja je leest het goed om zes uur ’s ochtends …. Het moet toch niet gekker worden ….. om zes uur ’s ochtends een uitvaart dienst. … Maar ja wie A zegt moet ook B zeggen dus ik netjes op mijn vrije zaterdag om 5 uur uit bed om rond 6e op de begrafenis te zijn. …. Ik ken ondertussen die Afrikaanse tijden dus ging er niet van uit dat het om klokslag zes uur zou beginnen! …. Nu gebeurt hier nooit iets op tijd, maar dit natuurlijk net wel …. Dus moest ik samen met nog een paar collega’s in een over volle tent waar al volop gezongen en gebeden werd een plaatsje zoeken. Nu kan je bij ons nog ongemerkt naar binnen glimpen, bij Afrikaanse begrafenissen (en ook vaak andere gelegenheden) gaat dit niet op omdat ze de ingang van de tent altijd voorin hebben …. Je moet dus de tent in aan de kant waar ook de kist staat ….. daar ging het ongemerkt binnen komen ….

De gehele dienst was natuurlijk in Shangaan wat mij weer volop de mogelijkheid gaf om de tent en de aanwezige te bestuderen, je moet toch wat als je er echt geen houd van snapt … en ik had al snel gezien dat het goed was dat het niet regende want het was meer gat dan tent zullen we maar zeggen ;-)! Maar tot mijn verbazing was er opeens wel een stuk wat ik wel verstond … mijn collega werd naar voren geroepen …. En schijnbaar werd ik ook gevraagd naar voren te komen …. Het feit dat ze vroegen of doctor Ilona naar voren wilde komen had ik helemaal gemist …. Dat komt vast omdat ze mijn naam niet goed uitspraken …. Maar mijn collega haar naam verstond ik dan weer wel. …. Wat was nu de bedoeling? …. de familie wilde dat ik ook nog wat zei … maar om taal barrières te voorkomen moest mijn collega het dan maar voor mij doen ….. Tja daar sta je dan …. Ben je op een begrafenis van iemand van wie je geen flauw idee hebt wie het is ….. ik had het beste kind nooit ontmoet …. En dan moet je ook nog wat zeggen ….. Nou schiet mij maar lek! …. Stond letterlijk met mijn mond vol tanden! Gelukkig heeft mijn collega wat gezegd …. Ik denk een of ander gebed want ook dat was in Shangaan en kon ik dus niet volgen …. En ik heb er doodleuk naast gestaan! ….. Ik kan jullie zeggen ik heb me nog nooit zo ongemakkelijk gevoeld … wat een afgang zeg! …. Dat is dus weer wees er op voorbereid dat als je naar een begrafenis gaat en je bent de enige blanken dat je wel eens naar voren geroepen kan worden om iets te zeggen. …. Ik denk dat ik maar een algemeen dingetje opzet en dat mee neem naar de volgende begrafenis.

Na de dienst gingen we naar de begraaf plaats, wat opzich ook al heel bijzonder is …. Gewoon ergens midden in het land liggen opeens allemaal graven, vaak met plastic bloemen op en/of overwoekert met onkruid. Nu ging ik hier natuurlijk weer de fout in want schijnbaar moeten vrouwen een rok aan en een hoed op, nu had ik het rok gedeelte goed deze keer …. Maar het hoed gedeelte was me niet geheel duidelijk … ach ja als ook niemand iets tegen je zegt …. En ik heb ook geen hoed bij dus zou niet weten wat ik gedragen zou moeten hebben ….. en gelukkig kom je als blanke er ook wel mee weg want ze gaan er van uit dat je niet alle lokale gebruiken kent …. Gelukkig maar!

De ter aarde stelling was opzich niet veel anders dan bij ons, buiten om het feit dat in plaats van een paar scheppen zand om te kist te gooien, nu de gehele kist begraven werd, en alle programma boekjes van de uitvaart dienst ook. Waar dat laatste goed voor was weet ik niet maar iedereen moest zijn programma boekje inleveren en die werden op de kist gegooid voordat die begraven werd. Dat begraven is wel leuk en aardig maar het duurt een eeuwigheid voordat de kist eindelijk helemaal begraven is …. Was al lang blij dat het een kleine kist was anders had het gat nog veel groter geweest! . Ach ja het is mooi makkelijk voor het uitvaart bedrijf als de family de kist zelf begraaft.

En door al deze activiteiten ben je zo ruim drie uur verder na een begrafenis, maar niet getreurd dat geeft niets want je hebt nog een hele dag over!

Groetjes Iloon